مدیر

دکتر محمدرضا نصیری

دستیار

فهیمه سیفی

شورای عالی

ژاله آموزگار، دریا اورس (ترکیه)، حسن انوری، تقی پورنامداریان، غلامعلی حداد عادل، ابراهیم خلیل (ترکیه)، محمد دبیرمقدم، احمد سمیعی (گیلانی)، علی‌اشرف صادقی، فتح‌اللّٰه مجتبائی، محمدعلی موحد، محمدرضا نصیری، محمدجعفر یاحقی.

شورای علمی

محمدتقی امامی خویی، مهری باقری، مهدی رحیم‌پور، هدی سید حسین‌زاده، علی تمیزاَل (ترکیه)، محمد سرور مولایی، رحیم رئیس‌نیا، نصراللّٰه صالحی، باقر صدری‌نیا، نجدت طوسون (ترکیه)، عبدالرحمن ناجی طوقماق، محمدرضا نصیری، توفیق ه‍. سبحانی.

نمایندگان علمی گروه در ترکیه

علی تمیزاَل، ترکیه

اعضا

آزاده اتکال، مریم درخشان، فهیمه سیفی.

اعضای همکار

علی تمیزاَل (ترکیه)، سیّده زیبا بهروز، زهرا زندی‌مقدم

گروه‌های تخصصی

ادیان و عرفان                    (مسئول: علی تمیزاَل)

تاریخ و جغرافیا                (مسئول: محمدرضا نصیری)

خوشنویسی و تذهیب       (مسئول: مهدی قربانی)

زبان و ادبیات فارسی         (مسئول: فهیمه سیفی)

نسخه‌شناسی                    (مسئول: آزاده اتکال)

هنر و نگارگری                  (مسئول: فرزانه فرّخ‌فر)

علوم و فنون                      (مسئول: ایرج نیک‌سرشت)

گروه‌های پشتیبانی

ویراستار فنی                    (آزاده اتکال)

وبگاه و دبیرخانه               (مریم درخشان)

روابط بین‌الملل                (فهیمه سیفی)

پژوهشگران همکار

محمدتقی امامی خویی، امیرهوشنگ انوری، علی تمیزاَل، رحیم رئیس‌نیا، مهدی رحیم‌پور، مرتضی رضوان‌فر، نصراللّٰه صالحی، نجدت طوسون، مهدی عبادی، فرزانه فرّخ‌فر، عبدالرحمن ناجی طوقماق، توفیق ه‍. سبحانی

تاریخچه

گروه مطالعات آسیای صغیر، به‌منظور تحقق یکی از رسالت‌های مهم فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در زمینۀ جایگاه زبان فارسی در کشورهای دیگر، به‌ویژه در کشورهای هم‌جوار، و با هدف اعتلای زبان فارسی و حفظ و گسترش آن در خارج از مرزهای ایران، و نمایاندن سهم زبان فارسی در حوزۀ آسیای صغیر، در اسفندماه ۱۳۹۴ تأسیس شد و برای دستیابی به اهداف خود، با اجرای سه طرح، فعالیت خود را آغاز کرد:

۱. دانشنامه زبان و ادب فارسی در آسیای صغیر

اعضای گروه از طریق تعامل و ارتباط با استادان ترکیه و نیز همکاری پژوهشگران مدخل‌یابی دانشنامه را آغاز کرده است. باتوجه‌به اشتمال این دانشنامه بر موضوعات گوناگون، مداخل آن به بخش‌های ادبیات، تاریخ، هنر، ادیان و عرفان، علوم، دستور، فرهنگ‌نویسی، زبان‌شناسی و … تقسیم شده است. به این منظور، کلیۀ مداخل کتاب آسیای صغیر در یک نگاه و نیز مقالاتی از بخش «آ» و «الف» دانشنامه سفارش داده شده که تعدادی از این مدخل‌ها تالیف و به گروه ارسال شده‌اند و اکنون در مرحلۀ کنترل منابع و ویراستاری‌اند.

۲. انتشار مجله علمی ـ پژوهشی مطالعات آسیای صغیر

مجلۀ مطالعات آسیای صغیر از سال ۱۳۹۵، به‌صورت دوفصلنامه، منتشر می‌شود. از این مجله که به سه زبان فارسی، ترکی و انگلیسی است، تا کنون چهار شماره به چاپ رسیده و شمارۀ پنجم نیز در دست چاپ است. در انتشار این نشریه استادان دانشگاه‌های ترکیه مشارکت جدّی دارند.

۳. احیاء نسخه‌های خطی فارسی در حوزۀ آسیای صغیر

یکی دیگر از طرح‌های گروه احیاء نسخه‌های خطی است که بدین منظور تصحیح کتاب مهم و ارزشمند هشت بهشت، تألیف ادریس بدلیسی (از ایرانیان مهاجر به آسیای صغیر)، در شرح زندگانی هشت تن از پادشاهان عثمانی ـ از عثمان‌بیگ غازی تا بایزید دوم ـ در دستور کار گروه قرار گرفت و به‌صورت عکسی چاپ و رونمایی شد و به‌عنوان طرح درون‌گروهی به تصویب شورای علمی مدیران فرهنگستان رسید و اینک در مرحلۀ تصحیح قرار دارد.

کتابخانۀ تخصصی گروه مطالعات آسیای صغیر

کتابخانۀ گروه، هم‌زمان با آغاز فعالیت گروه، تأسیس شد و تا کنون توانسته است بیش از دوهزار عنوان کتاب، به زبان‌های ترکی عثمانی، ترکی استانبولی، فارسی و انگلیسی، گردآوری کند.

لازم است یادآوری شود که برای تسهیل کار پژوهشگران گروه، تهیۀ منابع و مآخذ، اعم از فارسی و ترکی و انگلیسی و کتاب‌های خطی ضروری بود که با همکاری مدیریت کتابخانۀ مرکزی فرهنگستان و همّت کتابداران متخصص و دلسوز آن، این نیاز اوّلیه برطرف شد و با اهداء هزار عنوان کتاب چاپ‌شده در ترکیه (از هر عنوان دو نسخه، مجموعاً دوهزار جلد)، از طرف پروفسور دکتر دریا ارس، کتابخانۀ گروه تجهیز گشت. کتاب‌های اهدایی پروفسور دکتر دریا ارس شامل دایرةالمعارف‌ها، مجلات ادواری، فرهنگ‌های تک‌زبانه و دوزبانه، تاریخ، ادبیات، هنر، معماری، خط، دستور، ادبیات عامیانه و … است.

در کنار این فعالیت‌ها، همکاران کتابخانۀ مرکزی یک بانک رقمی (دیجیتالی) از آثار چاپی، خطی، و چاپ سنگی مربوط به آسیای صغیر راه‌اندازی کرده‌اند که بیش از پنجاه‌هزار عنوان کتاب را در بر می‌گیرد.

تفاهم‌نامه

برای دسترسی به نسخه‌های خطی با دو کتابخانۀ موزۀ ملی ملک و کتابخانۀ ملّی جمهوری اسلامی ایران تفاهم‌نامه‌ای به امضا رسیده است که به‌آسانی می‌توان از نسخه‌های خطی موجود در این دو کتابخانۀ وزین استفاده کرد.

نشست‌های علمی

گروه مطالعات آسیای صغیر در طی این مدت توانسته است چندین نشست علمی برگزار کند، از جمله:

  • نشست علمی دربارۀ زبان فارسی در ترکیه، با سخنرانی پروفسور علی تمیزاَل ـ ۱۰ بهمن ۱۳۹۵؛
  • نشست علمی مشترک گروه با همکاری مؤسسۀ یونس امره: رونمایی نخستین شمارۀ مجلۀ مطالعات آسیای صغیر و نیز چاپ عکسی نسخۀ تاریخ هشت بهشت ـ ۱۵ اسفند ۱۳۹۵؛
  • نخستین نشست علمی مشترک با گروه شبه‌قاره: رونمایی کتاب تاریخ امپراتوری عثمانی، تألیف دکتر محمدتقی امامی خویی، و رونمایی کتاب وقایع اسدبیگ قزوینی، تصحیح دکتر چندر شیکهر ـ ۱۵ دی ماه ۱۳۹۶؛

گروه آسیای صغیر در ادامۀ فعالیت‌های خود، برنامه‌های زیر را در دستور کار قرار داده است:

  • نشست علمی در زمینۀ کتیبه‌های فارسی موجود در آسیای صغیر، مهرماه ۱۳۹۷؛
  • نشست علمی دربارۀ زبان و ادب فارسی در آسیای صغیر، با همکاری دانشگاه سلجوق قونیه، آذرماه ۱۳۹۷؛
  • نشست علمی مشترک گروه‌های آسیای صغیر و شبه‌قاره، با همکاری دانشگاه ماربورگ آلمان، ۵ و ۶ اسفندماه ۱۳۹۷؛
  • انتشار شماره ششم مجلۀ مطالعات آسیای صغیر، اسفندماه ۱۳۹۷؛