غلامعلی حداد عادل خود را یک ایرانی مسلمان خواند و گفت: عشق به زبان فارسی را بارزترین نشان ایراندوستی میدانم و پاسداری از زبان پارسی، پاسداری از هویت ایرانی است. خوشحالم که در هوای پاک زبان فارسی نفس میکشم و با این زبان زندهام.
مراسم نکوداشت غلامعلی حداد عادل، روز دوشنبه، ۱۱ تیرماه در تالار وحدت با حضور مجتبی خامنهای، مصطفی محقق داماد، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علیاشرف صادقی، محمود عابدی، محمدسرور مولایی، محمد دبیرمقدم، موسی اسوار، احمد جلالی، محمدرضا ترکی، مسعود جعفری جزی، علیاکبر صالحی، جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و تنی چند از سفرا، رایزنان فرهنگی و کارداران خارجی مقیم تهران برگزار شد.
محمدمهدی اسماعلیی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این آیین با تبریک روز مباهله، گفت: اوایل تشکیل دولت انقلابی و مردمی برای تجلیل از دانشمند فرزانه دکتر حداد عادل در جلسهای حاضر شدم و عرض کردم وزارت فرهنگ وظیفه دارد جلسهای در شأن مقام رفیع علمی او برگزار کند. امروز مفتخر هستیم در تالار وحدت میزبان اهالی فضل، ادب و دانش، اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و همه بزرگانی باشیم که به پاس یک عمر تلاش و مجاهدت مرد دوستداشتنی حوزۀ فرهنگ و ادب و دانش ایرانزمین، استاد غلامعلی حداد عادل گرد هم آمدند.
اسماعیلی گفت: خدای بزرگ را شاکر هستیم که جمهوری اسلامی چنین شخصیت فرهیخته و اهل فرهنگی را در حوزۀ سیاست دارد و از نشانههای فرهنگی بودن نظام جمهوری اسلامی وجود چنین شخصیتهایی است که در راس آن امام راحل (ره) و رهبر فرزانه انقلاب هستند که وجود ایشان برای همۀ ما موهبتی بزرگ بهشمار میآید.
او در بخش دیگری از سخنان خود، بیان کرد: آقای حدادعادل در عرصههای مختلف سیاسی کشور حضور داشت. او در مجلس ششم که شرایطی ویژه داشت وارد مجلس شد و بهخوبی از ارزشها و آرمانهای انقلاب اسلامی صیانت کرد؛ در قامت ریاست قوۀ مقننه در مجلس هفتم تلاش کردند این نهاد را در تراز انقلاب اسلامی قرار دهند.
او در پایان سخنان خود گفت: خدمتی که دکتر عادل به حوزۀ علوم انسانی کردند شایسته تقدیر است و با شورای تحول در علوم انسانی اتفاق عظیمی در دانشگاهها رخ داد. آن زمان باب شده بود همه سراغ رشتۀ تجربی بروند و او با تأسیس مدرسه فرهنگ، شأن درخوری به علوم انسانی بخشید.
وجه ناشناخته حدادعادل
محمود شالویی، رئیس انجمن مفاخر فرهنگی با اشاره به فعالیتهای این انجمن در نکوداشت و بزرگداشت بزرگان کشور، در سخنانی گفت: حدادعادل چهرۀ شناختهشدهای است اما به اندازهای که شناخته شده، همان اندازه ناشناخته است. از جهت دانش و اندیشه نوع نگاه لطیف که به فرهنگ دارد. او اندیشمندی فرزانه است که به فروتنی و تواضع بیش از هر موضوع دیگری شناخته میشود.
او افزود: حداد عادل، اخلاقمدار، خوشمرام، خوشبیان و مشاوری امین برای همگان برای موضوعات مهم است.
شالویی در ادامه با اشاره به انتقال پیکر هوشنگ ابتهاج (سایه) و پیکر محمدعلی اسلامی ندوشن به ایران، به نقش غلامعلی حدادعادل در این فرایند تأکید کرد. او همچنین به حمایتهای غلامعلی حداد عادل از برنامههای انجمن، حمایت از هنرهای تجسمی زمانی که حدادعادل عضو کمیسیون فرهنگی مجلس بود، اشاره کرد.
ایرانی که بیشتر از هندیها، هند را میشناسد
رودرا گائوراو شرست، سفیر هند در ایران، در ادامۀ مراسم گفت: ایران، معدن انسانهای جواهرصفت بود و است که بشریت از کراماتشان بهرهمند شده است. در عصر حاضر هم ایرانیان دانشمندانی هستند که مایۀ فخر ما هستند. غلامعلی حداد عادل از برجسته دانشمندان امروز ایران است و گرامیداشت حداد عادل برای هندیها خرسندی خاص است. در کارنامۀ آقای حداد عادل توجه ویژه به هندوستان بوده و هست. از همت بلند این بزرگوار روابط هند و ایران، روزهای روشن را دیده است و روح تازهای در زبان فارسی در هند دمیده است.
سفیر هند افزود: حداد عادل در میان سیاستمداران و فارسیدادنها محترم و شناخته شده است و فارسیدانان، او را بزرگ خانواده خود میپندارند و چشم به انتظار رهنمودهای ایشان هستند.
او با اشاره به سفرهای حداد عادل به هندوستان و تشویق فارسیآموزان و تربیت فارسیآموزان هندی در بنیاد سعدی، گفت: حداد عادل بیشتر از برخی از هندیان، شهرهای هند را دیده و فهمیده است.
رودرا گائوراو شرست بیان کرد: حداد عادل نه تنها در فرهنگستان پشتیبان زبان فارسی است بلکه او در دور دست فارسی را میپروراند.
غلامعلی حداد عدل، الگویی برای معلمان
سپس رضامراد صحرایی، وزیر آموزش و پرورش در این مراسم با بیان اینکه کاش در پوستر مراسم فقط عنوان معلم نوشته میشد، به سخنان مقام معظم رهبری با این مضمون که همۀ اقشار الگویی دارند، گفت: من از آن زمان به این موضوع فکر میکنم چه کسی الگوی معلمان است؟ هفتهها گذشته و من مرتب دنبال یافتن پاسخ به آن سوال هستم، الگوهایی برای معلمان تعریف شده و افراد زیادی پیرامون آن شکل گرفته، یکی از ستارههایی در آسمان هست، حدادعادل است. او معلمی کرده و معلمی یکی از سلوک ویژه اوست.
نام حدادعادل با زبان فارسی گره خورده
حسن انوری، استاد زبان و ادبیات فارسی و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به سخنی از محمد معین با این مضمون که «استادان دانشگاه در رشتۀ علوم انسانی بهویژه ادبیات و تاریخ و فلسفه باید سه فرهنگ را بهخوبی بشناسند فرهنگ اسلامی، فرهنگ ایرانی و فرهنگ غربی» ادامه داد: الان در حیطۀ شناختی خود، تنها کسی که میتوان مصداق این سخن معین باشد، آقای حداد عادل است؛ او فرهنگ اسلامی را خوب میشناسند و دلیل آن ترجمهای است که از قرآن مجید کرده است. او قرآن را بهخوبی ترجمه کرده و یکی از مزیتهایش نسبت به ترجمههای دیگر این است که براساس زبان فارسی معیار ترجمه شده. او غرب را خوب میشناسند و دلیلش این است که پایاننامه دکتری خود را دربارۀ کانت یکی از فلاسفه بزرگ غرب نوشته است.
او خاطرنشان کرد: نام حداد با زبان فارسی گره خورده و زبان فارسی را از دو جهت رهبری میکند: هم فرهنگستان زبان و ادب فارسی و هم بنیاد سعدی که هر دو مسئول پاسداشت زبان فارسی هستند.
حامی راستین زبان فارسی
نظامالدین زاهدی، سفیر تاجیکستان در ایران هم در این مراسم گفت: حداد عادل را بهعنوان حامی راستین زبان فارسی در منطقه و در میان فارسیزبان میشناسند؛ شخصیتی معزز در تاجیکستان.
او در ادامه با بیان اینکه حداد عادل فردی ذوالفنون است، گفت: او مبلغ دوستی و رفاقت در کشورهای فارسیزبان از جمله تاجیکستان و ایران است.
زاهدی با اشاره به امضای سند روابط فرهنگی ایران و تاجیکستان حدود ۳۳ سال پیش و زمان استقلال این کشور، گفت: زمان برقراری روابط فرهنگی، شام شعر ایران و تاجیکستان برگزار شد. در میان فارسیزبانان شعر مظهر هستی مردم است و استقرار روابط دیپلماتیک توأم با شعر و شعر ادب بود.
او در پایان سخنان خود گفت: یکی از مزیتهای شخصیتی حدادعادل این است که او استاد پیوندگر است، او وصلگر است نه فصلگر.
معجرۀ حدادعادل!
احمد جلالی، عضو پیوستۀ فرهنگستان و ادب فارسی از ۵۶ سال دوستی مستمر با حداد عادل گفت که از زمان دانشجویی هر دو در سال ۱۳۴۰ در دانشگاه شیراز آغاز شده است.
او یکی از برکات دوستی با حداد عادل را آشنایی با شهید مرتضی مطهری خواند و گفت: راهی که من رفتم، راهی بود که حداد عادل رفت؛ مدتی زندان بود من هم زندانی شدم، فلسفۀ غرب خواند، من هم فلسفۀ غرب خواندم.
جلالی تأکید کرد: غلامعلی حداد عادل، سمت معلمی و راهنمایی برای من داشته و دارد. مطالعات اسلامی، فلسفه و ادبیات فارسی وجه اشتراکی بوده که این دوستی ما را پیوند داده است.
او درباره تلاشهای حداد عادل برای بنیاد سعدی گفت، زمانی که زبان فارسی متولی متمرکزی نداشت و هزار نهاد مدعی بودند، ایشان از گذراندن سختیهای راهاندازی بنیاد سعدی تن نزدند و گاه با کسانی مذاکره میکرد که به لحاظ رتبه از او پایینتر بودند. این تواضع او بود که باعث شد در نوسان دولتها کار را ادامه دهد.
ویژگیهای متضاد حداد عادل!
مخبر دزفولی، ریاست فرهنگستان علوم هم به دوستی سه دههای خود با حدادعادل اشاره کرد و گفت: حداد عادل ویژگیهایی دارد که سخت میشود آنها را جمع کرد؛ ویژگیهایی که گاهی متضاد هستند و در همۀ افراد جمع نمیشود. آیا آقای حداد را دانشآموختۀ فیزیک معرفی کنیم؟ حداد عادل فیلسوف را که در معارف اسلامی و قرآنی کار عمیقی کرده است؟ حداد عادل مدرس مثنوی و معنوی؟ کدام را؟
او ادامه داد: ما با حداد عادل سیاستمدار مواجهایم. یکی از فیلسوفان میگوید: فیلسوف اهل تردید است و سیاستمدار اهل تصمیم. حداد چگونه این تضادها را جمع کرده است. باید به این نکته توجه کرد.
حداد عادل خاکی است!
علیاشرف صادقی، زبانشناس و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در ادامۀ مراسم یکی از ویژگیها موفق حداد عادل را مدیریت او خواند و گفت: یکی از ویژگیهای حداد عادل این است که وقت را خوب مدیریت میکند. یکی از بزرگان علم و ادب که وقت را بسیار مدیریت میکرد، ایرج افشار بود. حداد عادل هم کسی است که بهخوبی زمان را مدیریت میکند و از اوقاتش بیشترین بهره را میبرد. ایشان کتاب میخواند و یادداشت برمیدارد. در دورۀ ریاست ایشان بر فرهنگستان، انتشارات فرهنگستان اوج گرفت.
او درباره گروه واژهگزینی توضیحاتی ارائه داد و در پایان گفت: یکی از ویژگی اخلاقی حداد عادل این است که متواضع است. او جانبدار اهل علم است و به آنها احترام میگذارد. ایشان در روابط خود به اصطلاح خاکی است.
ترجمۀ حداد عادل از قرآن چه ویژگیهایی دارد؟
موسی اسوار، مترجم و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب و فارسی هم در سخنانی گفت: میخواهم به دو خصلت آقای حداد عادل اشاره کنم که شاید از نظر برخی دیده نشده است. او در سخنرانی و جلسات فرهنگستان گاه تعابیر نغز به کار میبرد که مایۀ شگفتی است. سؤال پیش میآید او که در فیزیک تبحر دارد و فلسفه خوانده این عبارتها را از کجا میداند؟ مطالعۀ عمیقی است که او در متون کهن دارد. به ترجمۀ او از قرآن نگاه بیندازید، ترجمهای که به گفته استاد بهاءالدین خرمشاهی یکی از پنج ترجمۀ ممتاز معاصران از قرآن است.
او در ادامه دربارۀ ویژگیهای ترجمه او از قرآن گفت: مهمترین ویژگی او در ترجمۀ قرآن تقید به زبان معیار فارسی و پرهیز از تکلف زبانی، تکرار و کلیشههای تکراری است و همین امر باعث شده ترجمۀ او اثری ممتاز باشد.
پاسداری از زبان فارسی، پاسداری از هویت ایرانی
غلامعلی حداد عادل، هم در این مجلس با تشکر از حاضران در مراسم و خانوادهاش، گفت: من در زمان و زمانهای به دنیا آمدم که سه فرهنگ ایرانی و اسلامی و غربی همزمان با یکدیگر در تعارض و تعامل بودند و بستر تحولات اجتماعی و حوادث برآیند تاثیر این سه فرهنگ بود. تعامل و تعارض این عناصر در تبیین و تحلیلها تأثیرگذار است. باید توجه کرد نسبت آنها چیست و آیا میتوان به تعادل و توازن منطقی دست یافت؟ از نظر من میتوان فرهنگ اسلامی و ایرانی را آشتی داد و سازگاری پایداری ایجاد کرد. نگاه اسلام عقلانی است. عقل و معرفت در اسلام محور است. همزیستی ایران و اسلام تجربۀ تاریخی است، ما اسلام را پذیرفتیم و ایرانی ماندیم، زبان عربی را آموختیم و زبان فارسی را حفظ کردیم.
او اظهار کرد: با اعتقاد به خدا و عشق به ایران آرامش و اطمینان به دست میآید و همافزایی دینی باعث ثبات و قدرت میشود؛ هرگاه فرهنگ اسلامی و ایرانی همافزایی دارند، کشور پیشرفت میکند و پایداری ایجاد میشود و هرگاه جدا شدند به تفرقه و ضعف گرفتار آمدیم. عشق به زبان فارسی را بارزترین نشان ایران دوستی میدانم و پاسداری از زبان پارسی، پاسداری از هویت ایرانی است. خوشحالم که در هوای پاک زبان فارسی نفس میکشم و با این زبان زندهام.
حداد عادل با بیان اینکه پاسداری از هنر ایرانی و عرفان نیز اهمیت دارد، گفت: من یک مسلمانی ایرانی هستم. باید فرهنگ غربی را بشناسیم و نقد کنیم. فرهنگ جدید غرب ظاهر و باطن و روحی و جسمی دارد که باید بکوشیم باطن و جوهرش را بشناسیم. تقلید کورکورانه از غرب ما را به جایی نمیرساند. من از تاریخ مدد میگیرم، به گواهی تاریخ که آکنده از دخالتهای ناروا و ظلمها و خیانتها و کودتا غرب نسبت به ایران است.
او خاطرنشان کرد: ایراندوستی با علاقۀ غرب و غربپرستی سازگار نیست. باید از فرهنگهای غربی، چیزهای مقدس بیاموزیم و بپذیرم اما آنچه نباید بپذیرم، مهمتر از چیزهایی است که بپذیرم. عیب آنها حضور نداشتن خدا در زندگی سیاسی و اجتماعی است. باید ارزشهای اخلاقی را شناخت، ۷۶ سال است بیاخلاقی را نسبت به مردم بیپناه عرب فلسطینی آشکارا روا میدارند و هشت ماه است ۱۰۰ هزار نفر زن و کودک را به جرم دفاع از وطن میکشند.
این استاد فلسفه یادآور شد: ۵۵ سال در دانشگاه فلسفۀ غرب آموخته و تدریس کردهام اما همواره در بهرهگیری از دستاوردهای فرهنگ غرب سنجش آن با اسلام و ایران است. اگر فرهنگ غربی را متضاد با منافع و مصالح ایران و مغایر با اصول دینم دیدم، به مصالح ملی و عقاید دینی ملتزم ماندهام.
حداد عادل دربارۀ اینکه چرا وارد سیاست شده است، گفت: معتقدم در جایی که در کشور سیاست بر پایه درست استوار نباشد، دین و دنیای مردم استوار نخواهند ماند. سیاست داربست است که اهل فرهنگ و هنر بر بالای آن ایستاده و در نقش ایوان مشغولاند اما اگر داربست ویران شود همهکس و همهچیز ویران میشود. با ورود به سیاست هزینه و تاوان هم دادم اما آگاهانه پا به آن نهادم و هزینه دادم.
او در بخش دیگری از سخنان خود بر تربیت مدیر فرهنگی تأکید کرد و این موضوع را یکی از خلأهای کشور خواند و از معلمان خواست دانشآموزان را چنان تربیت کنند که مدیران لایق شوند.
حداد عادل در بخش پایانی سخنان خود تأکید کرد: کشور ما به افراد دانشمند و صاحبنظر در انواع موضوعات احتیاج دارد. درس خواندن را جدی بگیرید و معلمان نیز درس دادن را. از دانشجویان میخواهم کتاب بخوانند زیرا کتاب ذهن را قوت و نشاط میبخشد و به پیامکهای دو خطی در فضای مجازی اکتفا نکنند. از خواندن کتاب تاریخ غفلت نکنند. دشمن عزم دارد تا جوانان از تاریخ معاصر غافل باشند. تاریخ بخوانید تا در تاریخ تجدید نشوید.
در پایان این رویداد از تمبر یادبود نکوداشت حداد عادل و کتاب زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی غلامعی حداد عادل رونمایی شد.
منبع: ایسنا