جامعترین و روشنگرترین رسالهای که از دوران قدیم دربارۀ ادبیات باقی مانده رسالهای است از نویسندهای گمنام، با عنوان در باب شکوه سخن (Peri Hupsous)، که تا قرن شانزدهم میلادی کسی از وجود آن خبر نداشت و در سال ۱۵۵۴م. روبرتلو در شهر بال سویس آن را کشف کرد. نام نویسندۀ رسالۀ لونگینوس ذکر شده بود و همین سبب شد که مدتها آن را به نام دیونوسیوس کاسیوس لونگینوس، حکیم و سیاستمدار سوریایی قرن سوم و مشاور ملکه زنوبیا، نسبت دهند. اما دقت در متن رساله و تحقیقات بعدی دربارۀ مطالب آن ثابت کرد که رساله مربوط به اواسط قرن اول است و به هیچ وجه نمیتوان آن را به لونگینوسِ نامبرده نسبت داد.
رسالۀ در باب شکوه سخن، درواقع، بیشتر نقد ادبی است تا نظریهپردازی. این رساله در برابر نوشتهای از ککیلیوس نوشته شده است که ادیب و سخنسنج و دوست دیونوسیوس هالیکارناسی بود که در دوران اوگوست در شهر رم شهرتی بسزا داشت.
شادروان رضا سیدحسینی، عضو فقید وابستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، این رساله را به فارسی برگرداند که سال ۱۳۸۷ به پیوست شمارۀ ۳۲ مجلۀ نامۀ فرهنگستان در انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شد. در سالروز درگذشت آن استادِ زندهیاد نسخۀ الکترونیکی این برگردان را در وبگاه فرهنگستان منتشر کردهایم. برای دریافت این نسخۀ رایگان به نشانی زیر مراجعه شود: