ذکر جمیل سعدی در ملفوظات اصیل چشتی
مسعود فریامنش
در این مقاله نویسنده کوشیده تا با عرضۀ شواهدی چند از متون ملفوضات اصیل، که در مجالس صوفیان متقدم چشتی، همچون نظامالدین اولیاء بدائوني، نصیرالدین محمود ملقب به چراغ دهلی، برهانالدین غریب هانسوی و زینالدین شیرازی دولتآبادی، به رشتۀ تحریر درآمده است، نشان دهد که نخستین خوانشها از شعر سعدی در هند خوانشی صوفیانه بوده و شعر این استاد سخن پارسی تقریبا از همان اوان انتشار در شبه قارۀ هند به ویژه در میان صوفیان چشتی حسن قبول و رواجی نظرگیر داشته، و چندان با احوال و اذواق و مواجید این صوفیان در توافق بوده است که مجالس سماع ایشان را رونق و گرمی ببخشد و نیز دستمایهای شود برای بیان تعالیم عرفانی. افزون براینها، سعدی نزد نخستین صوفیان چشتی از اصحاب حال و ذوق و شعرش متضمن معانی بلند عرفانی تلقی میشده تا بدانجا که هم از نقد و تعریض برخی فقها و علمای متشرع هند در امان نماند و هم دیواناش پس از گذشت چند دهه از حیات وی به جایگاه متنی صوفیانه و خانقاهی ـ البته نه در معنای مصطلح کلمه ـ در برخی خانقاههای چشتی هند برکشیده شد.
متن کامل مقاله را اینجا ببینید.