زادروز ژاله آموزگار (۱۳۱۸)
استاد بازنشستۀ فرهنگ و زبانهای باستانی ایران، دانشگاه تهران، پژوهشگر، نویسنده و مترجم و عضو وابستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی
دکتر ژاله آموزگار در ۱۲ آذر ماه ۱۳۱۸ درخوی متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش به پایان رساند و در سال ۱۳۳۵ از دبیرستان ایراندخت فارغ التحصیل شد. سپس در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تبریز به تحصیل پرداخت. در سال ۱۳۳۸ با رتبۀ ممتازی فارغالتحصیل شد و در فاصلۀ سالهای ۱۳۳۸-۱۳۴۲ در مدارس تهران، نیشابور و کاشمر به تدریس پرداخت. دکتر آموزگار برای ادامۀ تحصیلات عالیه با استفاده از راتبۀ (بورس) تحصیلی عازم کشور فرانسه شد و در رشتۀ فرهنگ و زبانهای باستانی در دانشگاه سوربن مشغول تحصیل شد و از محضر استادان بنامی چون پروفسور پییر دومناش، اوبن، ژیلبر لازار و امیل بنونیست بهره برد و به مطالعه و تحقیق پرداخت و سرانجام در سال ۱۳۴۶ با گذراندن رسالۀ دکتری خود با عنوان ادبیات زرتشتی موفق به دریافت مدرک دکتری شد. دکتر آموزگار پس از پایان تحصیل در فرانسه و بازگشت به ایران در بنیاد فرهنگ ایران مشغول به کار شد و کار پژوهش بر روی دینکرد پنج، از متون پهلوی، را آغاز کرد. دکترآموزگار از سال ۱۳۴۹ در گروه فرهنگ و زبانهای باستانی دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران مشغول به کار شد و سالها به عنوان همکار استاد فقید دکتر احمد تفضلی به فعالیتهای علمی و پژوهش بر روی تاریخ ایران قبل از اسلام به ویژه حوزۀ اساطیر و زبانهای باستانی و تدریس و تألیف و ترجمه پرداخت.
سوابق علمی و اجرایی:
- پژوهشگر بنیاد فرهنگ ایران از ۱۳۴۷ تا ۱۳۴۹؛
- استادیار گروه فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه تهران از ۱۳۴۹ تا ۱۳۶۲؛
- دانشیار گروه فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه تهران از ۱۳۶۲ تا ۱۳۷۳؛
- استاد گروه فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه تهران از ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۵؛
- استاد بازنشسته دانشگاه تهران با رتبه ۲۹ استادی ۱۳۸۵؛
- استاد گروه فرهنگ و زبانهای باستانی دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه آزاد تهران (واحد علوم و تحقیقات)؛
- عضو شورای عالی علمی مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی
- عضو هیئت آئین کتاب و جوایز بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛
- عضو گروه انتخاب کتاب Ehsan Yarshater Book Prize for Ancient Iranian Studies؛
- عضو وابستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی از ۱۳۸۶ تاکنون؛
- عضو گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، از ۱۳۸۷ تاکنون.
کتاب
- ایران باستان، ماریان موله، ترجمه: ژاله آموزگار، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۳؛ چاپ ششم، ۱۳۸۶، انتشارات توس؛
- نمونههای نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانهای ایرانیان، آرتور کریستن سن، ترجمه و تحقیق ژاله آموزگار، احمد تفضلی، جلد اول، چاپ اول، ۱۳۶۹، جلد دوم، ۱۳۶۷، نشر نو، برنده لوح تقدیر و جایزه «کتاب سال»، برگزیده دانشگاههای کشور (۱۳۷۰) چاپ دوم (دو جلد باهم)، چاپ سوم، نشر چشمه، ۱۳۸۳؛ چاپ چهارم ۱۳۸۶؛
- شناخت اساطیر ایران، جان هینلز، ترجمه ژاله آموزگار، احمد تفضلی، چاپ اول ۱۳۶۸، نشر چشمه، نشر آویشن، چاپ دهم، نشر چشمه، ۱۳۸۵، چاپ شانزدهم ۱۳۹۱؛
- اسطوره زندگی زردشت، تألیف، ژاله آموزگار با همکاری احمد تفضلی، چاپ اول، ۱۳۷۰، نشر جشمه، نشر آویشن، چاپ پنجم ؛ ۱۳۸۲، ششم؛ ۱۳۸۴، هفتم؛ ۱۳۸۵؛
- ارداویرافنامه (ارداویرازنامه)؛ حرف نویسی، آوانویسی، ترجمه متن پهلوی، واژه نامه، فیلیپ ژینیو، ترجمه و تحقیق ژاله آموزگار، چاپ اول ۱۳۸۲؛ نشر معین، انجمن ایرانشناسی فرانسه، چاپ دوم با افزودهها ۱۳۸۲، چاپ سوم؛ ۱۳۸۶؛
- زبان پهلوی، ادبیات و دستور آن، تألیف ژاله آموزگار، احمد تفضلی، چاپ اول ، ۱۳۷۲، نشر معین، چاپ چهارم ۱۳۸۲و چاپ هشتم ۱۳۹۲؛
- تاریخ اساطیری ایران، تألیف ژاله آموزگار، چاپ اول ۱۳۷۴، انتشارات سمت، چاپ ششم؛ ۱۳۸۳، چاپ دهم؛ ۱۳۸۷، چاپ چهاردهم با تجدید نظر ۱۳۹۱؛
- کتاب پنجم دینکرد، انتشارات معین، ۱۳۸۶، چاپ سوم ۱۳۹۲؛
- زبان، فرهنگ، اسطوره؛ مجموعه مقالات، انتشارات معین، ۱۳۸۶، چا سوم ۱۳۹۰؛
- نظارت و کوشش در چاپ کتاب تاریخ ادبیات پیش از اسلام، دکتر احمد تفضلی، نشر سخن ۱۳۷۶؛
- تجدید نظر و تجدید چاپ کتاب مینوی خرد، احمد تفضلی، ۱۳۷۹؛
- نظارت در ترجمۀ کتاب کتیبههای هخامنشی، پیرلوکوک، ۱۳۸۲، و تجدید نظر مجدد ۱۳۸۶؛
- تاریخ اساطیری ایران در «مجموعه پژوهشهای ایران باستان»، مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی؛
- یادگار زریران، انتشارات معین، ۱۳۹۲؛
- تصحیح و ترجمۀ سوتکرنسک و ورشت مانسرنسک از دینکرد نُه با مقایسۀ دو نامۀ پهلوی (رسالۀ دکتری شادروان احمد تفضلی)،مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۸؛
- مقالات احمد تفضلی، انتشارات توس، ۱۳۹۸.
جوایز و نشانهای علمی
- جایزه کتابسال جمهوری اسلامی ۱۳۶۹؛
- جایزه کتاب برگزیده سال دانشگاههای کشور ۶۹-۱۳۶۸؛
- تقدیرنامه رئیس بنیاد ایرانشناسی ۱۳۸۱؛
- بزرگداشت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ۱۳۸۲؛
- تقدیرنامه دانشگاه تهران ۱۳۸۲؛
- تقدیرنامه احمد مسجدجامعی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ۱۳۸۳؛
- جایزۀ کتاب فصل سال ۱۳۸۶ برای کتاب دینکرد پنجم؛
- Lifetime Achievement Award, The International Society fo Iraninan Studies, ۲۰۱۰/۱۳۸۹؛
- جایزۀ سرو ایرانی، به پاس نزدیک به نیم قرن آموزش، پژوهش، تألیف و ترجمه و تربیت شاگرد در زمینۀ زبانها و اسطورههای کهن ایرانی؛
- نشان افسر، یکی از رتبههای پنجگانۀ نشان لژیون دونور، از وزارت فرهنگ فرانسه.
از دکتر آموزگار تاکنون بیش از یکصدوبیست مقاله به زبانهای فارسی و فرانسه در مجموعهها و مجلات علمی و جشننامهها و نشریات معتبر به چاپ رسیده است.