رونمایی جلد سوم فرهنگ جامع زبان فارسی

فرهنگستان زبان و ادب فارسی روز یکشنبه، بیست و پنجم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱، همایش پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی در محل تالار وحدت برگزار کرد. در بخشی از این مراسم و پیش از رونمایی جلد سوم فرهنگ جامع زبان فارسی، دکتر علی‌اشرف صادقی، عضو پیوسته و مدیر گروه فرهنگ‌نویسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در سخنانی اظهار کرد: زبان فارسی با نام فارسی باستان یا پهلوی ۲۵۰۰ سال است که زبان ملی و رسمی ایرانیان بوده است. این زبان در دورۀ اسلامی به مناطق دیگری که زبان‌های دیگر ایرانی آنجا تکلم می‌شد مهاجرت کرده و زبان رسمی آنجا هم شده است.

او همچنین گفت: فردوسی یکی از تقویت‌کنندگان بزرگ و گسترش‌دهندگان زبان فارسی است. بزرگان دیگری مثل مولانا و نظامی را هم می‌توانیم جزو گسترش‌دهندگان زبان فارسی بدانیم. فرهنگستان کوشش کرده است که یک سند دیگر را برای تقویت زبان فارسی ارائه بدهد و آن فرهنگ جامع زبان فارسی است.

مدیر گروه فرهنگ‌نویسی فرهنگستان در ادامه گفت: فرهنگ‌نویسی امروز در غرب رشد پیدا کرده و و از یک فن تبدیل به یک علم شده است؛ به‌طوری‌که دست‌نامه‌های متعددی به زبان انگلیسی و سایر زبان‌های ملل غربی دربارۀ فرهنگ‌نویسی داریم. در کشور ما متأسفانه در طول تاریخ به فرهنگ‌نویسی برای زبان فارسی هیچ توجهی نشده است.

او سپس به بیان علت این مسئله پرداخت و همچنین گفت: اولین فرهنگ فارسی، در قیاس با زبان عربی فرهنگ کوچکی است؛ فرهنگ لغت فرس اسدی توسی.

دکتر صادقی در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: دهخدا تصور می‌کرد که زبان فارسی کلاسیک فقط تا قرن هشتم رواج داشته و پس از آن دچار انحطاط شده است. این یک نظر شخصی است، برای همین به متون بعد از قرن هشتم نپرداخته تا اینکه جانشینان او در مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا، مرحوم دکتر معین و مرحوم دکتر جعفر شهیدی و شادروان دکتر سیّد محمد دبیرسیاقی تعدادی از متون قرن هشتم را اضافه کردند. ولی لغت‌نامۀ دهخدا لغات علمی امروز را ندارد، درحالی‌که زبان پویاست. در نتیجه، زبان همیشه به جلو می‌رود و صاحب واژگان جدیدی می‌شود.

او همچنین ضرورت تألیف فرهنگ جامع را تألیف فرهنگی با روش‌های جدید دانست و گفت: فرهنگستان بعد از تصویب گروه فرهنگ‌نویسی بندۀ حقیر را مأمور کرد تا سرپرستی این کار را به عهده بگیرم و بنده به کمک همکاران دانشمندم طی جلسات متعددی تصمیم گرفتیم تمام متون فارسی را از قرن ۴ تا ۱۴ و امروز واژه‌گزینی و وارد رایانه کنیم و این اولین باری است که یک فرهنگ فارسی به‌صورت رایانه‌ای تدوین می‌شود. ما قریب به ۱۲۰۰ متن را برای این فرهنگ انتخاب کرده‌ایم.

پس از پایان سخنان دکتر علی‌اشرف صادقی، با حضور دکتر غلامعلی حداد عادل، جلد سوم فرهنگ جامع زبان فارسی رونمایی شد.