چهارشنبه، بیست و یکم اردیبهشتماه ۱۴۰۱، نشست خبری روز «پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی» با حضور دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکتر محمود شالویی، مشاور وزیر و مدیر کل حوزۀ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دکتر مجتبی حسینی، دبیر فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکتر مصیب امیری، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، دکتر علی تقوی، عضو هیئت علمی فرهنگستان هنر، دکتر امیرسعید کرمی، معاون گسترش زبان و ادبیات فارسی و ایرانشناسی در خارج از کشور، دکتر مهدی نجفی، مدیر کارگروه دائمی شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی و دیگر دستاندرکاران برگزاری «روز پاسداشت زبان فارسی» برگزار شد.
در آغاز این نشست خبری، دکتر حسینی به ارائۀ توضیحاتی در خصوص شیوه و دستاندرکاران ستاد برنامهریزی مراسم «پاسداشت زبان فارسی» پرداخت. به گفتۀ او، مرکز نشر دانشگاهی، پژوهشگاه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، فرهنگستان هنر، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان زیباسازی شهرداری تهران، سازمان صداوسیما، وزارت آموزشوپرورش، وزارت علوم، و بنیاد سعدی از دستاندکاران برگزاری این رویداد هستند.
در ادامه، دکتر حداد عادل در سخنانی گفت: همانطور که میدانید چند سالی است که ۲۵ اردیبهشتماه از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی روز «پاسداشت زبان فارسی» نامیده شده است. در دو سال گذشته که امکان برگزاری اجتماعات ممکن نبود این روز را بهصورت دیگری جشن گرفتیم، اما امسال که امکان برگزاری مجلسی فراهم شده، ستادی تشکیل دادیم و از وزارتخانههای مختلف دعوت کردیم تا این روز باشکوهتر برگزار شود.
او همچنین از زبان فارسی بهعنوان رکن اصلی هویت ملی ایرانیان یاد کرد و افزود: این زبان چندینهزار سال است که در ایران استمرار داشته است. این زبان که زبان ملی ایرانیهاست، زبان دوم جهان اسلام نیز هست؛ بسیاری از معارف اسلامی به این زبان نوشته شده و گنجینهای از معارف اسلامی و فرهنگ اسلامی نیز به این زبان به نگارش درآمده است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی سپس با بیان اینکه ایران را در جهان از طریق ادبیات فارسی میشناسند، اظهار کرد: دشمنان ایران هم که در پی ایجاد تفرقه هستند، دشمن زبان فارسی هستند و شاهد تحریکات رسانهای آنها در سالهای اخیر بودهایم. بنابراین پاسداری از زبان فارسی یک وظیفۀ اصلی است.
دکتر حداد عادل همچنین روز ۲۵ اردیبهشت را متعلق به همۀ ملت ایران دانست و یادآور شد که فردوسی، با سرودن شاهنامه، حق بزرگی بر احیای زبان فارسی دارد.
او سپس به شرح برنامههای رویداد پیش رو پرداخت. به گفته دکتر حداد عادل، در همایش روز «پاسداشت زبان فارسی»، استادانی از ایران و خارج از ایران سخنرانی خواهند کرد. همچنین از جلد سوم «فرهنگ جامع زبان فارسی» رونمایی خواهد شد؛ او در توضیح بیشتر در این خصوص گفت: این کتاب حاصل یک طرح جامع ملی است که نزدیک به ۲۵ سال است برای آن برنامهریزی شده. پیشبینی میشود این فرهنگ در ۳۷ جلد ۷۰۰-۸۰۰صفحهای منتشر شود. انتشار جلد سوم این فرهنگ به دلیل شیوع کرونا به تأخیر افتاد.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: از جلد سوم فرهنگ واژههای مصوب فرهنگستان نیز در همایش پیش رو رونمایی میشود.
او با اشاره به بخشی دیگر از برنامههای فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای همایش روز «پاسداشت زبان فارسی» بیان کرد: ما در روز ۲۵ اردیبهشت دسترسی عمومی پژوهشگران را به پیکرۀ فرهنگنویسی آزاد میکنیم.
دکتر حداد عادل سپس به تشریح برنامههای وزارت آموزشوپرورش پرداخت و اظهار کرد: در شورای عالی آموزشوپرورش، در حدود یک ماه پیش، مصوب شد که روز ۲۵ اردیبهشت زنگ تمام مدارس کشور به عنوان «زنگ پاسداشت زبان فارسی» نواخته شود.
او همچنین با توضیح درخصوص دیگر برنامههای این وزارتخانه برای پاسداشت زبان فارسی و فردوسی در ۲۵ اردیبهشت گفت: در برنامۀ «شاد» پیامهای مناسب پخش میشود، همچنین پویشی ویژۀ فردوسی و شاهنامه در همین شبکه اجرا خواهد شد. در آرامگاه فردوسی نیز سرودی توسط دانشآموزان خوانده خواهد شد و از معلمان فردوسیپژوه نیز در سراسر کشور تقدیر میشود.
در ادامۀ این نشست دکتر محمود شالویی در خصوص برنامههای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای روز «پاسداشت زبان فارسی» گفت: امسال چند برنامۀ خاص در نظر گرفتهایم؛ یکی اینکه چهار نشان فرهنگی و هنری به این مناسبت میمون و مبارک اهدا خواهد شد؛ نشان حماسهپژوهشی، حماسهساز، حماسهسرا و نشان بینالملل. همچنین همایش علمی ـ پژوهشی «پیام شاهنامه» در مشهد مقدس برگزار خواهد شد.
مشاور وزیر فرهنگ همچنین بیان کرد: دو پویش مهم خواهیم داشت؛ پویش «حکیم» که با همکاری وزارت آموزشوپرورش برگزار میشود و دیگری «خان هشتم» است.
او سپس از دیگر برنامههای روز «پاسداشت زبان فارسی» به گلباران آرامگاه فردوسی توسط هوانیروز ارتش، رونمایی از کتاب «شاهنامه»، ترجمهشده به زبان اسپانیایی با حضور سفیر اسپانیا در تهران، اجرای برنامههای بینالمللی توسط ۴۰ رایزنی فرهنگی و… اشاره کرد.
دکتر مصیب امیری، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز به توضیح برنامههای این نهاد برای این روز پرداخت و از جملۀ آنها به برنامههایی همچون نقالی اشاره کرد.
در ادامه دکتر امیرسعید کرمی به برنامههای وزارت علوم برای روز «پاسداشت زبان فارسی» پرداخت، که از جملۀ آنها میتوان به بزرگداشت فردوسی و برنامههایی در خصوص شاهنامه که هماکنون نیز در خارج از کشور در حال برگزاری است اشاره کرد.
پس از آن دکتر علی تقوی نیز به مرور برنامههای گذشته و ارائۀ برنامههای فرهنگستان هنر در زمینۀ کار بر روی پیوند متون فاخر ادبی با هنر پرداخت که از جملۀ آنها میتوان به آمادهسازی و تدوین شاهنامۀ فرهنگستان هنر و همچنین خوشنویسی ابیات «شاهنامه» اشاره کرد.
پس از ارائۀ شرحی از برنامههای سازمان زیباسازی شهرداری تهران برای پاسداشت زبان فارسی توسط مرتضی قاسمی، مدیر روابط عمومی فرهنگستان زبان، خبرنگاران نیز پرسشهایی را در این نشست مطرح کردند.
دکتر حداد عادل در پاسخ به سؤال خبرنگار ایسنا در خصوص رویکرد مستقیم ستاد برگزاری «پاسداشت زبان فارسی» برای مواجهه با موجهایی مثل «هشتگ منوفارسی» که اخیرا شاهد بودیم، گفت: زبان فارسی بهعنوان یک عامل نیرومند همبستگی ملت ایران، نشانه و آماج توطئۀ بیگانگان هم هست. میبینیم از سوی کشورهایی که سابقۀ تفرقهافکنی در ایران را دارند چطور سعی شده که اختلافاتی در موضوع زبان در ایران ایجاد کنند، اما خوشبختانه قبل از اینکه لازم شود فرهنگستان زبان و ادب فارسی یا وزارت ارشاد یا هر دستگاه دولتی دیگری اقدام کند، خود مردم ایران پاسخ این توطئهها را دادهاند. بهطوریکه در دوسه ماه پیش که زمزمهای برای ایجاد فتنهای از سوی خارجیها و دشمنان ایران شنیده شد، قبل از اینکه دستگاهها بخواهند پاسخ رسمی بدهند، خود اهل زبان، اهل ادب و مردم غیرتمند ایران آنچنان به میدان آمدند که آن رسانهها عقبنشینی و حتی بهنوعی عذرخواهی کردند. پاسدار زبان فارسی، در درجۀ اول، مردم ایران هستند و جمهوری اسلامی هم به نمایندگی از این مردم به پاسداشت زبان فارسی اهتمام دارد.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی همچنین در پاسخ به پرسش دیگر ایسنا مبنی بر اینکه آیا این نهاد برنامهای برای این دارد که از این فرصت برای آشنایی و آگاهی مردم از فعالیتهای فرهنگستان زبان و ادب فارسی و همچنین ارتباط بهتر با عموم مردم استفاده کند، بیان کرد: فرهنگستان منظماً برای آگاهی مردم از فعالیتهای خود برنامه دارد. برگزاری روز پاسداشت یکی از اقدامات ماست و مدیریت کردن و ایجاد ستادی برای هماهنگی فعالیت ستادها و وزارتخانههای مختلف در چنین روزی از اقداماتی است که فرهنگستان برای جلب توجه مردم نسبت به زبان و ادبیات فارسی انجام داده است. نظیر این برنامهها را هم داریم که بخشی از آن هم در صداوسیماست که در سالهای اخیر با ما همکاری خوب و وسیعی داشته است.
دکتر شالویی نیز در پاسخ به پرسش خبرنگار دیگری در خصوص اینکه با توجه به همزمانی برگزاری سیوسومین نمایشگاه کتاب تهران با ۲۵ اردیبهشت، آیا برنامهای برای «پاسداشت زبان فارسی» در نمایشگاه کتاب وجود دارد و همچنین اینکه چرا رویداد مربوطه در یکی از تالارهای نمایشگاه که مخاطب بیشتری خواهد داشت، برگزار نشده، گفت: مسئولان برگزاری نمایشگاه، بهویژه معاونت محترم فرهنگی وزارت ارشاد و مدیریت نمایشگاه هم برای این موضوع برنامههایی دارند که هم برای روز یکشنبه و هم در طول برگزاری یکی از مناسبتهایی باشد که در آنجا گرامی میدارند.
حداد عادل نیز در این خصوص گفت که از هر دو ظرفیت استفاده میشود؛ هم در نمایشگاه و هم در بیرون از نمایشگاه.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در پایان از دستاندرکاران برگزاری روز «پاسداشت زبان فارسی» و همچنین اصحاب رسانه درخواست کرد: «برای زبان فارسی سنگ تمام بگذارید».
مراسم روز «پاسداشت زبان فارسی»، یکشنبه (۲۵ اردیبهشت) از ساعت ۹:۴۵ تا ۱۲ با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در تالار وحدت برگزار خواهد شد.