عرفان در ادیان جهان

کتاب عرفان در ادیان جهان، چنان‌که از عنوانش پیداست، پدیدۀ «عرفان» را در ادیانِ مختلف بررسی می‌کند؛ ازاین‌رو، دربارۀ تاریخ ادیان و باورها و آدابشان چندان سخن نمی‌گوید. در سال‌های اخیر آثار فراوانی دربارۀ عرفان تألیف و منتشر شده است، اما (به‌جز گزارش مختصر ج.د. مارکت، با عنوان درآمدی برعرفان تطبیقی) تا کنون در هیچ اثری به زبان انگلیسی، سنت‌های عرفانی در ادیان مختلف در یک مجلد بررسی نشده و کتاب حاضر، درواقع، برای رفع این نیاز به نگارش درآمده است.

مؤلف کتاب، با هدف پرهیز از کلی‌گوییِ ناشی از عدم شواهد کافی، پیش از آنکه به تبیین اصول کلی بپردازد دربارۀ اقسام و صورت‌های گوناگونی که پدیدۀ عرفان در اعصار مختلف به خود گرفته است سخن گفته و آن‌ها را بررسی کرده است.

این کتاب که نخستین بار در سال ۱۹۶۳ انتشار یافت در ۹ فصل تدوین شده که عبارت‌اند از: عرفان در ادیان ابتدایی؛ عرفان هندویی (اوپنیشدها، بهگودگیتا، ودانته، جنبش بهکتی)؛ عرفان بودایی (هینه‌یانه و مهایانه، عرفان در مکتب هینه‌یانه؛ عرفان در مکتب مهایانه، دین بودایی تنتره‌ای)؛ عرفان تائویی و کنفوسیوسی (آیین تائویی، مؤلفه‌های عرفانی در آیین کنفوسیوسی)؛ عرفان یونانی و هلنیستی (عرفان یونانی، فیلون، جنبش هرمسی، گنوسی‌ها، ادیان سرّی، فلوطین و سنت نوافلاطونی)؛ عرفان عبری و یهودی (عرفان در عهد عتیق، عرفان یهودی)؛ عرفان مسیحی (عرفان در عهد جدید، عرفان در کلیسای شرقی، عرفان در کلیسای کاتولیک غرب، جریان‌های بدعت‌گذار در عرفان کلیسای کاتولیک غربی، عرفان پروتستان)؛ عرفان اسلامی (تاریخچه، تعالیم اصلی صوفیان)؛ دین عرفانی: بررسی گرایش‌ها و عناصر عرفانی ادیان (عارفان و ماهیت حقیقت، عارفان و پانتئیسم، عارفان و خرد، عارفان و جهان: ماهیت شر، عارفان و زندگی اخلاقی، عارفان و راست‌کیشی دینی). فهرست منابع و نمایه‌ بخش‌های پایانی این کتاب را تشکیل می‌دهد.

کتاب عرفان در ادیان جهان، تألیف سیدنی اسپنسر و با ترجمۀ دکتر محمدرضا عدلی است که انتشارات هرمس آن را در ۵۰۰ صفحه و با شمارگان ۵۵۰ نسخه، به بهای ۹۸هزار تومان منتشر کرده است.