گنجینۀ گویش‌های ایرانی ـ استان گیلان (۱)، هفت گویش از دامنۀ البرز

گنجینۀ گویش‌های ایرانی عنوان عمومی مجموعه فرهنگ‌هایی است که نخستین دفتر آن در سال ۱۳۸۴ با عنوان گنجینۀ گویش‌شناسی فارس، به همّت عبدالنبی سلامی، در فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شد. هدف از انتشار گنجینۀ گویش‌های ایرانی صرفاً ارائۀ مواد خام (حدود ۲۵۰۰ واژه و ۱۰۰ جمله) از گویش‌های اصیل ایرانی است که پژوهشگران عرصه‌های گوناگون می‌توانند از جنبه‌های مختلف آوایی، صرفی، نحوی، واژگانی و معنایی آن‌ها را بررسی قرار کنند و به‌خصوص زبان‌شناسان و مردم‌شناسان از آن بهره بگیرند.

دفتر پیشِ رو مجموعه‌ای است از گویش‌های شرق گیلان، از خانوادۀ زبان گیلکی و زبان‌های حاشیۀ دریای کاسپین و دامنه‌های البرز. در بیشتر مناطق انتخاب‌شدۀ این مجموعه هر دو گونۀ زبان گیلکی، یعنی جلگه‌ای و گالشی، وجود دارد و ضبط هر دو گونه مورد نظر بوده ‌است.

این مجموعه نخستین مجموعۀ زبان گیلکی است که در فرهنگستان زبان و ادب فارسی تدوین و چاپ شده است و در جلدهای بعدی دیگر گویش‌ها و گونه‌های زبان گیلکی، شامل مجموعۀ گویش‌ّهای جنوب گیلان و گویش دیلمان، به صورت جداگانه و با شکل جدیدی که گروه زبان‌ها و گویش‌های ایرانی در نظر گرفته است بررسی خواهد شد.

این مجموعه در سه بخش آواشناسی، ساخت‌واژه و نحو، زبان گیلکی شرقی را بر اساس پیکرۀ گرد‌آوری‌شده در پژوهش‌های میدانی، بررسی و توصیف می‌کند.

کتاب گنجینۀ گویش‌های ایرانی: استان گیلان ۱، تألیف عفّت امانی است که انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی آن را در ۴۶۸ صفحه و به بهای ۶۰۰هزار ریال منتشر کرده است.