گزارش همایش ملی «تأملی بر زندگی، آثار و اندیشۀ عبدالله قطب بن محیی»
دوشنبه، بیست و چهارم شهریورماه ۱۳۹۹، نخستین همایش ملی «تأملی بر زندگی، آثار و اندیشۀ عبدالله قطب بن محیی» در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی آغاز به کار کرد.
این همایش سه‌روزه به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و با همکاری و حمایت برخی مؤسسات آموزشی و پژوهشی، از جمله فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به‌صورت مجازی برگزار شد. مراسم افتتاحیۀ این همایش با سخنان دکتر مهدی بنایی، دبیر علمی همایش، همراه با گزارشی از روند شناسایی شخصیت ناشناختۀ عبدالله قطب در مسیر برگزاری این همایش آغاز شد.
پس از آن دکتر قبادی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، با اشاره به اهمیت پاسداشت مقام علما و عرفای شناخته‌شده و ناشناختۀ ایران به‌مثابۀ گنجینه‌ای فرهنگی، ابراز خرسندی کرد که پژوهشگاه علوم انسانی در معرفی یکی از این شخصیت‌ها گامی به پیش نهاده است. وی سخنان خود را در موضوع «ادبیات عرفانی زیبا دیدن دین است» ادامه داد.
در ادامه، سخنان دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در مورد اهمیت فرهنگی قطب با عنوان «درس وحدت از قطب محیی و فیض کاشانی» به سمع مخاطبان رسید. وی در موضوع تقریب مذاهب و اینکه نامه‌های قطب که تحت عنوان مکاتیب شناخته می‌شود، نشان‌دهندۀ انس و الفت این عارف با سیرۀ ائمۀ معصومین(ع) است، سخنان خود را ادامه داد و اشاره کرد که چگونه در عصر صفوی، علی‌رغم فضای مخصوص آن دوره، مکاتیب قطب توسط علمای شیعه مورد توجه قرار گرفت. وی با تأکید بر اینکه اولین درس وحدت شیعه و سنی را از این تبادل فکری می‌توان آموخت افزود که این موضوع امروزه برای عالمان شیعه و سنّی و پیروان این دو مذهب درس‌آموز و عبرت‌انگیز است.
دکتر مریم دانشگر، عضو هیئت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مصحح کتاب مکاتیب قطب، سخنران دیگر همایش بود. وی در بحثی تخصصی دربارۀ برخی نامه‌های نویافته از قطب، تحقیق مستقلی را که در مورد اصالت و انتساب نامه‌ها به قطب انجام داده بود، و همچنین دست‌نوشته‌هایی را که زوایای تازه‌ای از زندگی کمتر شناخته‌شدۀ قطب آشکار می‌سازد ارائه کرد.
وی در ادامه تأکید کرد: برای شناخت آرا و احوال قطب محیی لازم است نخست تمامی نسخ خطی مکاتیب به نحو فنی و محققانه بازخوانی شود و سپس مجموعه‌ای انتقادی و علمی از این نسخ فراهم شود تا مرجعی باشد برای محققانی که به تحقیق دربارۀ آرا و احوال این عارف زاهد می‌پردازند.
در انتهای مراسم روز نخست این همایش دکتر امیر صادقی، دبیر اجرائی همایش، گزارشی از نحوۀ همکاری مؤسسات آموزشی پژوهشی با همایش ارائه و از دست‌اندرکاران و استادان خبره‌ای که در برگزاری همایش همراه شورای علمی بودند، تشکر و قدردانی کرد.