ای رفته‌های رفته
دکتر فتح‌الله مجتبائی در سال ۱۳۰۶ در تهران به دنیا آمد و مقدمات ادبیات و علوم رسمی را در فراهان اراک فراگرفت. پدر و اجداد وی از مستوفیان دوران قاجار بودند و جد و نیای او از بزرگان صوفیۀ طریقت نعمت‌اللهی.
مجتبائی در چنین خانواده‌ای تعلیمات مقدماتی را پشت سر گذاشت و همین زمینه نیز مطالعات او را به تاریخ ادیان و فلسفه شرق و هند کشاند. در سال ۱۳۳۲ از دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران و دانش‌سرای عالی درجۀ کارشناسی گرفت و از آن سال تا ۱۳۳۸ در دبیرستان‌های اراک و تهران و دانش‌سرای عالی به تدریس ادبیات و زبان‌های خارجی اشتغال داشت. در ۱۳۳۹ از طرف وزارت فرهنگ برای آشنایی با روش‌های جدید تألیف کتاب‌های درسی به خارج از کشور اعزام شد و پس از یک دوره مطالعه و تحقیق در این زمینه در ایالات متحدۀ امریکا (دانشگاه کلمبیا، نیویورک) به کشور بازگشت و مأمور تهیه و تدوین کتاب‌های درسی در ادبیات برای دبیرستان‌ها شد.
دکتر مجتبائی در دوران تحصیل خود از محضر استادان بزرگی در داخل و خارج از کشور استفاده نمود و برای آشنایی با عرفان هندی مسافرت‌های متعددی به هند و پاکستان داشت. وی درجۀ دکتری تاریخ ادیان و فلسفۀ شرق را از دانشگاه هاروارد امریکا در سال ۱۳۵۰ اخذ نمود و در مرکز مطالعات ادیان جهان امریکا، تاریخ تطبیقی ادیان را تحصیل نمود. دکتر مجتبائی هم‌اکنون عضو هیئت علمی بنیاد دایرةالمعارف بزرگ اسلامی و همچنین عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. از دکتر فتح‌الله مجتبائی تاکنون بیش از ۲۰۰ عنوان کتاب و مقاله و شعر و نقد کتاب به‌صورت تألیف و ترجمه و تصحیح به زبان‌های فارسی و انگلیسی در ایران و خارج از ایران منتشر شده است.
بخشی از سخنان وی دربارۀ این کتاب به شرح زیر است:
آنچه در این مجموعه به نظر می‌رسد گزیدۀ اشعاری است که آغاز دوران نوجوانی تا این اواخر،گاهی در پی انگیزش‌هایی که از ناکجاهای وجودم سر برمی‌داشت و شکل موزون به خود می‌گرفت ــ یا قالب‌های عروضی مرسوم یا در پاره‌های به‌هم‌پیوسته در معنا و وزن.
برخی از سروده‌ها در مجلات و نشریات ادبی روزگار خود منتشر می‌شد، ولی من هرگز قصد انتشار آن‌ها را در یک مجموعۀ جداگانه نداشتم. چندی پیش آقای حسن قریبی برخی از این اشعار پراکنده را از نشریات سال‌های ۱۳۳۰ به بعد گردآوری و در مقاله‌ای زیر عنوان «مجتبائی شاعر» در یکی از نشریات فرهنگستان منتشر کرد و ظاهراً استقبالی که از این مقاله شد او را برانگیخت تا با جست‌وجوی بیشتر، نمونه‌های دیگری را از نشریات گذشته بیابد و همه را به‌صورت کتابی درآورد.
شعر موهبتی است آمدنی، نه آموختنی. گرچه باید اصول و مقدمات بیان آن را آموخت، اما جوهر شعر آموختنی نیست. شعر نوعی نیاز یا ضرورت است، مثل ضرورت زاییدن پس از بارور شدن. زایش بی بارور شدن و بی درد زایمان ممکن نیست. پشت هر شعر یا هر هنر ماندگار باید انگیزه‌ای ضرورت‌آور، مانند ضرورت زایش بعد از بارور شدن وجود داشته باشد.
کتاب ای رفته‌های رفته ، نوشتۀ حسن قریبی است که انتشارات ثالث آن را در ۱۰۴ صفحه و با شمارگان ۵۵۰ نسخه، به بهای ۲۰هزار تومان منتشر کرده است.
معرفی: علی‌رضا طیبی