ادبیات ایران زمین در سدههای ۸ و ۹ میلادی
ادبیات هر ملت در مسیر موجودیت خویش اساساً در قالب زبان آن ملت ظاهر میشود. به این معنی، زبان ملی بهترین واسطۀ حفظ و ادامۀ اصول و سنتهای ادبی و بدیعی و مؤثرترین مایۀ رشد و تکامل ادبیات و فرهنگ ملی محسوب میشود. ادبیات فارس و تاجیک نیز در درازای تاریخ طولانی خویش غالباً در قالب زبانهای بومی پرداخته شده و با پربار گشتن از این گنجینههای معنوی در هر مرحله از تکوین خویش، با رنگآمیزیهای تازه، جلوه نموده است. اما تجربۀ ادبیات جهانی دلیلی بر آن است که در تاریخ ملل گوناگون دورههایی بوده است که ادیبان آن ملل، بهمقتضای شرایط تاریخی، آثار خود را نه به زبان قوم خود، بلکه به زبان بیگانه تألیف کردهاند.
در تاریخ ادبیات فارس و تاجیک نیز چنین مرحلهای وجود داشت. این دوره پس از استیلای عرب آغاز شد و تا پیدایش ادبیات فارسی دری در زمان سامانیان ادامه یافت. در طول این دوره، یعنی سدههای ۸ و ۹ میلادی، زبان عربی، زبان استیلاگران در ایرانزمین، بهعنوان یگانه زبان ادبی تسلط پیدا کرد و ادبیان محلی آثار خود را در قالب آن آفریدند.
در این کتاب، ادبیات عربیزبان سدههای ۸ و ۹ میلادی، که ماحصل قلم شاعران و نویسندگان ایرانینژاد و بیانگر حسن توجه آنها به اصول و سنتهای ادبیات پیش از اسلامِ ایران است، بهعنوان یک بخش ترکیبی از ادبیات ایرانزمین، مورد بررسی قرار گرفته است.
در بابها و بخشهای این کتاب، مؤلف کوشش نموده که در زمینۀ تحقیق ادبیات عربیزبان سدههای مذکور، جنبههای مختلف حیات ادبی اقوام ایرانی را در شرایط استیلای عرب و تسلط زبان عربی به تصویر کشد.
کتاب ادبیات ایران زمین در سدههای ۸ و ۹ میلادی (دورۀ عربیزبانی)، نوشتۀ دکتر نظامالدین زاهدی، سفیر جمهوری تاجیکستان در ایران، و ویراستاری حسن قریبی است که انتشارات آروَن آن را در ۵۸۰ صفحه و با شمارگان ۱۱۰۰ نسخه، به بهای ۹۲هزار تومان منتشر کرده است.
معرفی: علیرضا طیبی