گزارش کارگاه تخصصی «واژه‌‏گزینی»

(با حضور دانشجویان کارشناس ارشد و استادان دانشگاه فرهنگیان)

چهارشنبه، سیزدهم آذرماه ۱۳۹۸، پیرو تفاهم‌نامۀ‌ میان فرهنگستان زبان و ادب فارسی و دانشگاه فرهنگیان، کارگاه تخصصی «واژه‌‏گزینی» در محل گروه واژه‏‌گزینی تشکیل شد.

در این کارگاه که به همت گروه‌های آموزش زبان و ادبیات فارسی، واژه‌گزینی فرهنگستان و دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید مفتح شهر ری برگزار شد، استادان و دانشجویان کارشناسی ارشد رشتۀ آموزش زبان فارسی دانشگاه فرهنگیان حضور داشتند.

در این کارگاه دکتر علی‌اکبر کمالی‌نهاد، عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان، به بیان ضرورت آشنایی و تعامل دانشجومعلمان و استادان دانشگاه فرهنگیان با فرهنگستان، و به‌ویژه گروه واژه‌‏گزینی، اشاره کرد و برخی زمینه‌‏های علمی و پژوهشی این حوزه را معرفی نمود.

بخش نخست کارگاه را دکتر رضا عطاریان، پژوهشگر ارشد گروه واژه‌‏گزینی، برگزار کرد. وی با اشاره به گونه‌‏های مختلف زبان، به تشریح زبان علم و اهمیت آن پرداخت و ارتباط آن با دیگر گونه‌های زبان و زبان طبیعی را بسیار مهم ارزیابی نمود.

دکتر عطاریان با تبیین تمایز واژه و اصطلاح، وظیفۀ خطیر فرهنگستان را در اصطلاح‌گزینی بسیار مهم خواند و علت نابودی و مرگ برخی زبا‌ن‌‏ها را عدم تولید واژگان جدید و اصطلاحات علمی مؤثر دانست.

وی افزود: از مهم‏ترین ویژگی‌‏های ذکرشده برای تمایز واژه و اصطلاح این است که واژه در زبان عمومی مطرح است و به معنا توجه دارد و فاقد شبکۀ مفهومی است، ولی اصطلاحی که مربوط به زبان علم باشد، دارای شبکۀ مفهومی است و دانش تخصصی را مورد توجه خود قرار می‌‏دهد تا نیازهای متخصصان را در آن زمینه، در بیان مطالب و موضوعات نزدیک به هم ولی متفاوت، برآورده سازد.

دکتر علاءالدین طباطبایی، عضو وابستۀ فرهنگستان و سردبیر مجلۀ نامۀ فرهنگستان، با بیان مقدمه‌‏ای در روش‏‌های واژه‌‏گزینی، به تشریح روش‌های گسترش معنایی، وام‏‌گیری، گرته‌‏برداری، سرواژه‌‏سازی و… و ویژگی‌های هرکدام پرداخت.

وی واژه‌‏سازی به روش ترکیبی را که همواره در گفتار و نوشتار با ساخت واژگان ترکیبی مورد استفاده قرار می‌گیرد، پربسامدترین روش در ساخت‌واژه دانست.

بخش پایانی کارگاه به پرسش‌های دانشجومعلمان از استادان دکتر طباطبایی و دکتر عطاریان اختصاص داشت.