طرح‌های خاتمه‌یافته

تهیه و تنظیم جزوۀ دستور خطّ فارسی بر اساس طرح «تدوین دستور خطّ مصوّب فرهنگستان»؛

طرح «وضعیت دستور در نظام آموزشی پیش از دانشگاه»: در این پژوهش جدیدترین کتاب‌های زبان و ادبیات فارسی دوره‌های ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان و پیش‌دانشگاهی بررسی شد. نتایج این طرح در قالب مقاله‌ای در پنجمین همایش زبان‌شناسی (۲۱-۲۲ اسفند ۱۳۷۹، دانشگاه علامه طباطبایی) ارائه شد و در مجموعه مقاله‌های پنجمین همایش زبان‌شناسی به چاپ رسید.

طرح «بررسی تحلیلی دستورهای زبان فارسی»: در این طرح دستورهای عمده‌ای که تا به امروز برای زبان فارسی معاصر به زبان انگلیسی و فارسی نوشته شده‌است (مجموعاً شصت عنوان کتاب دستور، ۱۳ عنوان به زبان انگلیسی و ۴۷ عنوان به زبان فارسی) مدّ نظر بوده است. این دستورها از‌لحاظ ویژگی‌های صوری (انگیزه، نوع شواهد، رسم‌الخط، کتابنامه و…) و محتوایی (نظم منطقی مطالب، بحث شاخص،…) بررسی شده‌اند. نتایج این طرح در قالب مقاله‌ای در نخستین هم‌اندیشی دستور زبان فارسی (۲۹-۲۸ بهمن ۱۳۸۲، فرهنگستان زبان و ادب فارسی) ارائه و در ویژه‌نامۀ دستور (شمارۀ ۲) چاپ شده ‌است.

طرح «تدوین فرهنگ املایی بر اساس دستور خطّ فارسی مصوّب فرهنگستان»: این طرح از دو مرحله تشکیل شده است. در مرحلۀ نخست، تهیۀ فهرستی از واژه‌های مرکّب و ترکیب‌های فارسی (ترکیب‌های پیشوندی و پسوندی و جز آن) و واژه‌های دخیل عربی و خارجی، با مراجعه به چند فرهنگ معتبر فارسی، مدّ نظر بوده است تا به کمک آن مراجعه‌کننده به‌آسانی بتواند به صورت صحیح املای واژه، ازنظر اتصال و انفصال یا شکل نوشتاری آن، دست یابد. این فرهنگ نخستین بار درسال ۱۳۸۵ با عنوان فرهنگ املایی خطّ فارسی به چاپ رسید و تاکنون هفت بار تجدید چاپ شده است. در این فرهنگ حدود سی‌هزار مدخل گنجانده شده است.

مرحلۀ دوم طرح «تدوین فرهنگ املایی خطّ فارسی»: این مرحله از دو بخش تشکیل شده است: الف) درج ارجاعات مربوط به هر مدخل در مقابل آن و قاعده‌ای که ضبط مدخل بر اساس آن در دستور خطّ فارسی انتخاب شده ‌است، با ذکر شمارۀ صفحه و بند دستور خطّ فارسی؛ ب) آوردن آوانویسی کلماتی که در خطّ فارسی تلفظ دقیق آن‌ها درج نشده است (row/ru). بخش نخست این مرحله انجام پذیرفته و بخش دوم نیز در دست انجام است.

طرح «واژه ـ دستور زبان فارسی»: ‌این طرح در قالب یک بانک اطلاعاتی، ویژگی‌های دستوری واژگان زبان فارسی را جهت استفادۀ پژوهشگران آماده می‌کند. واژه‌های گردآوری‌شده در این بانک اطلاعاتی در مقوله‌های مختلف بررسی‌ می‌شوند و اطلاعات مربوط، به‌صورت جدولی با علامت‌های دوتایی، کلیۀ ویژگی‌های موجود را درتک‌تک واژه‌ها و با ارجاع به پیکرۀ زبانی، نشان می‌دهند و زمینۀ مطالعه و بررسی ویژگی‌های صرفی ‌و نحوی واژه‌های زبان فارسی را فراهم می‌آورند. ‌این طرح در حال حاضر فقط در حوزۀ  صفت‌های زبان فارسی انجام پذیرفته و در طی آن بیش از چهارهزار صفت زبان فارسی معاصر، با استفاده از فرایندهای صرفی و نحوی شناخته‌شده از زبان فارسی بررسی شده‌اند. نتایج حاصل از این طرح در قالب مقاله‌ای در نخستین هم‌اندیشی دستور زبان فارسی ارائه و در ویژه‌نامۀ دستور (شمارۀ ۲) چاپ شد.

برگزاری نخستین هم‌اندیشی دستور زبان فارسی: گروه دستور فرهنگستان زبان و ادب فارسی در روزهای ۲۸ و ۲۹ بهمن ماه ۱۳۸۲ نخستین هم‌اندیشی دستور زبان فارسی را با حضور جمعی از استادان، صاحب‌نظران و علاقه‌مندان به مسائل دستور، برگزار کرد. در این هم‌اندیشی مجموعاً ۲۱ مقاله ارائه شد. محور اصلی سخنرانی‌ها توصیف انواع ساخت‌های صرفی‌ و نحوی زبان فارسی، با بهره‌گیری از نظریه‌های زبان‌شناختی بود. مقاله‌های ارائه‌شده در این هم‌اندیشی به‌صورت ضمیمۀ نامۀ فرهنگستان منتشر شد.

بررسی روزنامه‌های پرشمار و نشریات معتبر علمی ازنظر رسم‌الخط و استخراج موارد تخطّی از دستور خطّ فارسی، برای همایش زبان فارسی و مطبوعات و ارائۀ گزارش آن در قالب مقاله‌ای برای درج در مجلۀ دستور.

بررسی ۳۱ عنوان از جدیدترین کتاب‌های درسی وزارت آموزش‌وپرورش ازنظر رسم‌الخط، به‌منظور یکدست‌سازی و پیروی از الگویی واحد در رسم‌الخطّ کتاب­های درسی‌ آموزش‌وپرورش در مقاطع مختلف تحصیلی. نتایج مربوط به این بررسی در جلسۀ مورَّخ ۱۹/۲/۱۳۹۰ شورای فرهنگستان ارائه و در قالب  گزارشی برای اِعمال در کتاب­های درسی به سازمان پژوهش‌وبرنامه‌ریزی آموزشی ارسال شد.

بررسی فایل دادگان فارس‌واژه، مشتمل بر ۷۳۰۰۰ واژه، ازنظر رعایت قواعد دستور خطّ مصوب فرهنگستان برای گروه زبان و رایانه.