امضای تفاهم‌نامۀ همکاری مشترک رسانۀ ملی با فرهنگستان زبان و ادب فارسی
سه‌شنبه، بیست و ششم شهریورماه ۱۳۹۸، مراسم امضای تفاهم‌نامۀ مشترک رسانۀ ملی با فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با محوریت حفظ و حراست زبان و خط فارسی و ارتقای سطح دانش زبانی و ادبی جامعه، با حضور رئیس و معاونان رسانۀ ملی و رئیس و جمعی از اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ساختمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.
حفظ و حراست زبان و خط فارسی، ارتقای سطح دانش زبانی و ادبی جامعه، تأکید بر نقش زبان فارسی در استحکام وحدت ملی و پیشرفت علمی کشور، شناخت گنجینه‌های ادب فارسی، به‌کارگیری شیوه‌های درست‌نویسی و درست‌گویی، به‌کارگیری واژه‌های فارسی در نوشتار و گفتار برنامه‌ها، حفاظت از زبان‌ها و گویش‌های ایرانی، آموزش و گسترش زبان فارسی در میان ایرانیان خارج از کشور و آشنایی نسل جوان با لطایف ادبیات فارسی از مهم‌ترین اهداف این تفاهم‌نامه است.
عبدالعلی علی‌عسگری، رئیس سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، با تأکید بر اینکه زبان فارسی میراث مشترک ملت بزرگ ایران است و عناصر هویت و فرهنگ ملت ما را تشکیل می‌دهد، گفت: صداوسیما در این حوزه جایگاه مهم خود را می‌شناسد و برای صیانت از این میراث ارزشمند اقدامات خوبی را انجام داده است.
دکتر علی عسگری با اشاره به اینکه در کنار تهاجم فرهنگیِ تحمیل‌شده به کشور، یک موج تهاجم به واژه‌های فارسی نیز صورت گرفته است، گفت: نباید با این هجمه‌ها منفعلانه برخورد کرد.
وی با اشاره به اینکه در صورت تثبیت واژۀ بیگانه‌ای در جامعه، تغییرش محال و یا دشوار است اظهار کرد: فرهنگستان زبان و ادب فارسی باید برای جلوگیری از این مشکل با فوریت و به‌موقع نسبت به ابداع واژۀ جایگزین اقدام کند.
رئیس رسانۀ ملی افزود: با توجه به سرعت تحولات دانش و فنّاوری در دنیا و خلق واژه‌های جدید، اگر فرهنگستان به‌موقع واژه‌های فارسی نو را خلق کند، صداوسیما برای ترویج آن واژه‌ها سریعاً به میدان می‌آید.
رئیس سازمان صداوسیما با اشاره به اینکه استفاده از زبان فارسی در جامعه، مردم را به سبک زندگی ایدئال سوق می‌دهد گفت: نباید اجازه دهیم که افتخار کردن به استفاده از زبان بیگانه رواج یابد و برخی افراد این کار را نشانۀ برتری و باسوادتر بودن بدانند.
دکتر علی‌عسگری با اشاره به اقدامات انجام‌یافته در رسانۀ ملی گفت: از جملۀ اقدامات مهمی‌که تأکید دارم حتماً اتفاق بیفتد ترویج استفادۀ صحیح از زبان فارسی در برنامه‌های خردسالان و کودکان در شبکۀ پویاست.
رئیس رسانۀ ملی، با استقبال از پیشنهاد رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در تنظیم یک برنامۀ پنج‌ساله برای هدف‌گذاری رسیدن به نقطۀ مطلوب در این حوزه، از معاون برنامه‌ریزی و نظارت رسانۀ ملی خواست تا با یک برنامه‌ریزی دقیق پنج‌ساله، پیشرفت این موضوع عمیق‌تر رصد و پیگیری شود.
دکتر علی‌عسگری به تصویب آیین‌نامهٔ تشویق و تنبیه در رسانۀ ملی برای استفادۀ صحیح از زبان فارسی در تمام برنامه‌ها نیز گفت: هر جا اقدام مؤثری شود تشویق می‌کنیم و هر جا خطایی صورت گیرد، با در نظر گرفتن مراحل مشخص‌شده، اقدام تنبیهی صورت خواهد گرفت.
دکتر علی‌عسگری با اشاره به ضرورت مشارکت مردم در زمینۀ خلق و طراحی واژه‌های فارسی جدید اظهار کرد: آمادگی داریم در شبکۀ آموزش برنامه‌ای طراحی کنیم و در آن برنامه از مردم بخواهیم در خلق واژهای فارسی مشارکت کنند، چراکه اگر مردم خود به میدان بیایند زودتر آن واژه را می‌پذیرند و از آن استفاده می‌کنند.
همچنین دکتر علی‌عسگری افزود: همان‌طور که بارها گفته‌ام صداوسیما به‌تنهایی نمی‌تواند در این حوزه موفق باشد و باید دیگر سازمان‌ها و نهادها مثل آموزش‌و‌پرورش، وزارت علوم، صنعت و… نیز برای فرهنگ‌سازی استفادۀ صحیح از زبان فارسی به میدان بیایند. برای مثال چرا باید یک شرکت یا کالا با نامی بیگانه فعالیت کند یا عرضه شود؟
انتخاب برترین‌ها در حوزۀ زبان و ادب فارسی در جشنواره‌هایی که صداوسیما برگزارکنندۀ آن‌هاست نیز دیگر از دیگر نکات تشویقی در این زمینه بود که رئیس رسانۀ ملی به آن اشاره کرد.
رئیس رسانۀ ملی از رئیس دانشگاه صداوسیما نیز که در این نشست حضور داشت، خواست در این حوزه اهتمام ویژه داشته باشد و دانشجویانی با اشراف به زبان و ادبیات فارسی تربیت کند.
در پایان دکتر علی‌عسگری به این نکته اشاره کرد که تکلم صحیح و زیبای زبان فارسی در جامعه، هدف ما در صداوسیما است و فرهنگ‌سازی و صیانت از این هویت کشور را وظیفه خود می‌دانیم.
دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نیز در این نشست با بیان اینکه صداوسیما، به‌خصوص پس از توصیۀ مقام معظم رهبری (مدّ ظله العالی) در صیانت از زبان فارسی جدی‌تر به میدان آمده و عملکردش قابل قبول است، گفت: از رسانه ملی می‌خواهیم در هجوم سیل‌آسای واژه‌های بیگانه، قدرتمندتر عمل کند.
دکتر حداد عادل افزود: زبان مثل هر پدیدۀ اجتماعی دیگری به رصد، مراقبت و برنامه‌ریزی نیاز دارد تا دچار آسیب نشود. بعضی آسیب‌ها را باید درمان و برای بعضی نیز باید آینده‌نگری کرد.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، صداوسیما را صدای ملت ایران خواند و افزود: ما در کشوری زندگی می‌کنیم که زبان فارسی از جملۀ دغدغه‌های هر دو رهبر فرزانۀ آن بوده و حیف است که زبان این جامعه چنین جامعه‌ای دستخوش تهاجم شود.
وی با اشاره به همکاری‌های مستمر شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی با فرهنگستان و اقدامات خوب صداوسیما در زمینۀ پاسداری از زبان فارسی گفت: یکی از این اقدامات ارزشمند سازمان صداوسیما تهیۀ برنامه‌ای جامع و کاربردی است که با نصب بر روی تلفن‌های همراه مجریان، نویسندگان و گویندگان می‌توانند در لحظه معادل‌های مصوب فرهنگستان برای واژه‌های فارسی را جست‌وجو و استفاده کنند.
دکتر حداد عادل به تشکیل شورایی در سازمان صداوسیما برای ارتباط مستمر با فرهنگستان اشاره کرد و گفت: این اقدام خوبی است که بتوانیم با تعامل و همکاری بیشتر به اهدافمان برسیم و صداوسیما بتواند بیش از پیش از ظرفیت‌های فرهنگستان برای برنامه‌سازی استفاده کند.
در ادامه خانم مهنوش تهرانی، رئیس دفتر ارتباط با صداوسیمای فرهنگستان افزود: در ۱۰ سال گذشته با تمام شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی همکاری‌های مفیدی داشته‌ایم و امیدواریم با تشکیل شورای زبان و ادب فارسی در صداوسیما این ارتباطات به حداکثر برسد.
وی با قدردانی از رسانۀ ملی به چند برنامه و شبکۀ شاخص که فعالیت‌های چشمگیری داشته‌اند اشاره کرد و گفت: برای مثال در برنامۀ «صبح به خیر ایران» در شبکۀ یک سیما و در رادیو فرهنگ، رادیو ایران، رادیو جوان و رادیو گفت‌وگو به طور ویژه به فعالیت های فرهنگستان پرداخته می‌شود.
در ادامه دکتر میرباقری، معاون سیمای رسانۀ ملی، با بیان اینکه در معاونت سیما، یک دفتر ویژه به این مهم اختصاص دارد گفت: در حال حاضر ۱۰ برنامه از شبکه‌های مختلف روی آنتن داریم که مستقلاً به زبان فارسی می‌پردازند. همچنین ۱۰ میان‌برنامه به‌صورت مستمر و با تکرارهای فراوان از شبکه‌های مختلف سیما پخش می‌شود که از جملۀ آن‌هاست: قند پارسی، مَثَل‌نامه، گنج مثنوی و… .
دکتر میرباقری با اشاره به اینکه سالانه یک‌میلیون ساعت برنامه از شبکه‌های رسانۀ ملی پخش می‌شود گفت: این حجم برنامه مستلزم این است که شما نیز در فرهنگستان انرژی بیشتری بگذارید و برای صدها عوامل برنامه‌ساز دوره‌های آموزشی برگزار کنید.
پیمان جبلی، معاون برون‌مرزی رسانۀ ملی، نیز با اشاره به اینکه انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان پدیده‌ای که به سمت جهانی شدن می‌رود و یکی از مهم‌ترین بحث‌هایش زبان فارسی است گفت: باید از اقتدار و نفوذ ایران در جهان استفاده کنیم و در اعتلای زبان فارسی بکوشیم.
دکتر جبلی به برنامه‌های شبکه‌های برون‌مرزی در این حوزه اشاره کرد و گفت: ۱۹۰ قسمت برنامۀ «فارسی برای شما» را به ۳۰ زبان ترجمه و پخش کرده‌ایم. از دیگر برنامه‌ها که به‌صورت برون‌مرزی در حال پخش هستند می‌توان به این‌ها اشاره کرد: «قند فارسی» که برنامه‌ای است ۵۰قسمتی برای شبکۀ سحر، «فارسی صحبت کنیم» از شبکۀ هیسپان تی‌وی، برنامۀ آموزشی زبان فارسی در وبگاه پرس‌تی‌وی، و آی‌فیلم ۲ که کوشیده‌ایم در بیشتر سریال‌ها و برنامه‌های آن به‌جای دوبلۀ زبان مقصد از زیرنویس استفاده کنیم تا زبان فارسی به گوش مخاطب بخورد.
در پایان این مراسم برنامۀ کاربردی «پارسی‌یار» که به همّت معاونت صدا طراحی شده است نیز رونمایی شد. کاربر به‌وسیلۀ این برنامه می‌تواند به راحتی واژگان بیگانۀ مورد نیازش را از میان واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی جست‌وجو کند. در حال حاضر در این برنامه ۸۵۰ واژۀ پرکاربردِ مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی بارگذاری شده است.