مراسم تشییع پیکر مرحوم دکتر یدالله ثمره

 

دوشنبه، ششم اسفندماه ۱۳۹۷، مراسم تشییع پیکر یدالله ثمره، عضو پیوستۀ فقید فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در محل فرهنگستان برگزار شد.

دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، و دکتر مصطفی عاصی، رئیس سابق انجمن زبان‌شناسی ایران، سخنرانان این مراسم بودند.

در این مراسم دکتر حداد عادل با ابراز تأسف و اندوه از درگذشت دکتر یدالله ثمره گفت: این روزها برای فرهنگستان، با درگذشت استاد سلیم نیساری و حالا دکتر یدالله ثمره، روزهای سختی بوده است. با دکتر یدالله ثمره در فرهنگستان از گروه واژه‌گزینی آشنا شدیم و با هم ارتباط داشتیم تا اینکه سازمان استاندارد از فرهنگستان دعوت کرد تا در واژه‌گزینی اصطلاحات فرنگی مشارکت کند و ایشان با تواضع این مسئولیت را پذیرفتند.

وی همچنین با بیان اینکه یدالله ثمره در آموزش و گسترش زبان‌شناسی ایران سهم بزرگی دارد اظهار کرد: شاید ثمره اولین ایرانی‌ای بود که اختصاصاً در اروپا و انگلستان زبان‌شناسی خوانده است، هرچند که قبل از او در دانشگاه تهران اساتیدی هم بودند که زبان‌شناسی درس می‌دادند، اما در کنار زبان‌های باستانی بوده و در اروپا در رشتۀ زبان‌شناسی تحصیل نکرده‌اند. او در آواشناسی هم درس مستقل دارد و هم کتاب تألیف کرده است.

دکتر حداد عادل با اشاره به اینکه تأثیر یدالله ثمره در زبان‌شناسی ایران و آواشناسی زبان فارسی بسیار بوده است ادامه داد: وقتی زبان‌شناسی وارد ایران شد در میان ادیبان و زبان‌شناسان و استادان تقابلی پدید آمد. زبان‌شناسان جبهه گرفتند و ادیبان مخالف بودند و صف‌کشی بین ادیبان سنتی و استادان زبان‌شناسی وجود داشت. اما امروزه دیگر مسئلۀ دعوای زبان‌شناسان و ادبا فروکش کرده است. کسانی مانند دکتر یدالله ثمره، دکتر علی‌اشرف صادقی، استاد ابوالحسن نجفی و استاد احمد سمیعی (گیلانی) که دستی در ادبیات و زبان‌شناسی داشته و دارند با شخصیت علمی‌شان در تخفیف این اختلافات مؤثر بودند.

او همچنین دربارۀ تسلط دکتر ثمره بر ادبیات فارسی گفت: اگر یک استاد ادبیات با او می‌نشست تصور می‌کرد استاد ادبیات است. برای همین دکتر ثمره توانست زبان‌شناسی را در جای خودش بنشاند. ما در فرهنگستان شاهد علاقۀ او به ادبیات و شعر فارسی بودیم.

دکتر حداد عادل در ادامه به اینکه این زبان‌شناس توانست به استادان، ادیبان و زبان‌شناسان کاربرد علمی زبان‌شناسی را در ترجمه، آموزش‌وپرورش، گویش‌شناسی و همچنین آموزش فارسی به خارجی‌ها تفهیم کند اشاره کرد و دربارۀ ویژگی‌های اخلاقی او گفت: در فرهنگستان بین من و ایشان رفاقت و صمیمت وجود داشت. حتی کمتر عیدی بود که دکتر ثمره اولین کسی نباشد که به من تلفن می‌کند. به زبان عامیانه می‌توان گفت دکتر ثمره شیشه‌خرده نداشت و بی‌شیله‌پیله بود، همیشه همه به او اعتماد داشتند و از او مهربانی می‌دیدند.

دکتر مصطفی عاصی نیز درباره دکتر یدالله ثمره صحبت کرد و گفت: امروز گرد هم آمدیم تا با یکی از عاشقان زبان فارسی وداع کنیم. گرچه نمی‌پذیریم مرگ بتواند چنین افرادی را از ما بگیرد. مگر می‌شود با این‌همه خدمات، او جاودانه نباشد؟

رئیس پیشین انجمن‌ زبان‌شناسی خودش را به‌عنوان یکی از نخستین شاگردان دکتر ثمره دانست و سپس به ویژگی‌های این زبان‌شناس در کلاس‌های درسش اشاره کرد و گفت: دکتر یدالله ثمره در کلاس‌هایش با مهر حاضر می‌شد و با شاگردانش با محبت برخورد می‌کرد و همه این‌ها در قلب ما می‌ماند. بارها می‌دیدم او در کلاس‌ها از زبان فارسی به‌گونه‌ای سخن می‌گوید که به دل می‌نشیند و معلوم بود که چه علاقه‌ای به زبان فارسی دارد.

دکتر ایران کلباسی (همسر مرحوم دکتر یدالله ثمره)، دکتر اشرف بروجردی (رئیس سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی)، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود دعایی (مدیر مؤسسۀ اطلاعات) و جمعی از چهره‌های فرهنگی و زبان و ادب فارسی، از جمله دکتر محمود عابدی، دکتر ژاله آموزگار، استاد اسماعیل سعادت، دکتر علی رواقی، دکتر حسن انوری، دکتر محمدرضا نصیری، دکتر شهین نعمت‌زاده، دکتر محمدتقی راشدمحصل، دکتر حسن ذوالفقاری، دکتر لطیف کاشیگر، دکتر علی‌اشرف صادقی، دکتر توفیق سبحانی، دکتر مجتبی منشی‌زاده، دکتر محمد دبیرمقدم، دکتر بهروز محمودی بختیاری، دکتر مسعود جعفری، دکتر احمدرضا قائم‌مقامی و دکتر محمدسرور مولایی از دیگر حاضران در مراسم تشییع پیکر زنده‌یاد دکتر یدالله ثمره بودند.