نشست مشترک سمپاد و فرهنگستان

فرهنگستان زبان و ادب فارسی در روز چهارشنبه، بیست و پنجم مهرماه ۱۳۹۷، میزبان مسئولان اداره و مدیران مدارس استعدادهای درخشان (تیزهوشان) استان خوزستان بود.

در تابستان سال ۱۳۹۶ توافقی بین فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش‌پژوهان جوان(سمپاد) صورت گرفت. براساس این توافق مقرر شد سلسله ‌کارگاه‌های آموزشی واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی برای استعدادهای درخشان سراسر کشور به‌صورت استانی برگزار شود. نخستین و دومین کارگاه‌‌ آموزشی واژه‌گزینی، ویژۀ استعدادهای درخشان شهر تهران و استان البرز، در آبان و بهمن سال ۱۳۹۶ در دبیرستان علامۀ حلی هشت شهر تهران و دبیرستان شهید سلطانی سه شهر کرج تشکیل شد.

سومین کارگاه در اسفند سال ۱۳۹۶ در دبیرستان شهید بهشتی شهر آبادان برای استعداد‌های درخشان استان خوزستان برگزار شد. این کارگاه، مانند دو کارگاه پیشین، در دو روز و با موضوعات آشنایی با تاریخچه و جنبه‌های گوناگون علم اصطلاح‌شناسی در غرب، آشنایی با تاریخچه و اصول واژه‌گزینی در ایران، آشنایی با تاریخچۀ فرهنگستان‌های زبان در ایران، آشنایی با گردش کار در گروه واژه‌گزینی فرهنگستان، آشنایی با ساختار کاربرگۀ واژه‌گزینی، بررسی مهم‌ترین شیوه‌های واژه‌سازی و در نهایت کار عملی واژه‌سازی و واژه‌گزینی تشکیل شد.

حضور فعال مسئولان و دبیران سمپاد یکی دیگر از جنبه‌های مهم کارگاه‌های مذکور بوده‌ است. در هر کارگاه بین ۱۰ تا ۲۰ نفر از دبیران درس‌های گوناگون شرکت کردند و پا‌به‌پای دانش‌آموزان در مباحث و پرسش‌ و پاسخ‌ها حضور یافتند. در حقیقت، مسئولان و دبیران حلقۀ ارتباط بین فرهنگستان و دانش‌آموزان، پس از هر کارگاه بوده‌اند.

نشست مشترک فرهنگستان و ادارۀ استعدادهای درخشان استان خوزستان پس از برگزاری کارگاه‌ خوزستان شکل گرفت. این نشست با حضور دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکتر فاطمه مهاجرانی، رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش‌پژوهان جوان، جمال حیدری، رئیس ادارۀ استعدادهای درخشان استان خوزستان، نسرین پرویزی، معاون گروه‌های واژه‌گزینی و فرهنگ‌نویسی، دکتر مریم دانشگر، معاون گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان، مهنوش تهرانی، دکتر فرشید سمائی و مهدی قنواتی، مدرسان کارگاه‌های واژه‌گزینی، و مدیران مدارس استعدادهای درخشان استان خوزستان در تالار شهیدی تشکیل شد.

در آغاز، مهدی قنواتی گزارشی کوتاه از آنچه در کارگاه‌های واژه‌گزینی گذشته بود ارائه کرد و توجه به ارتقای سطح دانش زبانی جامعه، به‌ویژه دانش‌آموزان و دانشجویان، لزوم تبدیل واژه‌های بیگانه به واژه‌های فارسی و آشنایی جامعۀ دانش‌آموزی با فرایند فعالیت واژه‌گزینی در فرهنگستان را از جملۀ علل برگزاری این کارگاه‌ها عنوان کرد.

پس از آن، دکتر غلامعلی حداد عادل به مباحث گوناگون در حوزۀ زبان و ادب فارسی اشاره کرد: توجه به جایگاه زبان فارسی در سطح دنیا و جهان اسلام، قدمت و پیشینۀ زبان و خط فارسی از دورۀ باستان‌ تا دورۀ معاصر، اعتبار و کاربرد زبان فارسی در تمامی دوران‌ها و مناطق سرزمین ایران علی‌رغم وجود زبان‌ها و گویش‌های محلی در این سرزمین، زبان فارسی و نقش آن در هویت ملی، وحدت‌آفرینی زبان فارسی، نقش و جایگاه زبان فارسی در اقتدار ایران و ایرانی، نفوذ و گسترش زبان و ادبیات فارسی در سراسر جهان با ذکر مصادیق آن، توجه به تقویت زبان فارسی، تلاش به‌منظور تبدیل زبان فارسی به زبان علم، تدریس در همۀ مقاطع تحصیلی به زبان فارسی، ضرورت واژه‌گزینی و معادل‌یابی برای واژه‌های بیگانه، توجه به آموزش زبان فارسی در سراسر ایران، به‌ویژۀ در مناطق دوزبانه مانند خوزستان، و توجه به محتوای کتاب‌های درسی آموزش و پرورش از حیث واژه‌های بیگانه.

جمال حیدری، ضمن تقدیر و سپاسگزاری از تشکیل این نشست، به نقش و تأثیر زبان فارسی در طول تاریخ اشاره کرد و در خصوص جایگاه استان خوزستان در پیشینۀ علمی و فرهنگی ایران توضیحاتی داد. مدیران مدارس نیز هریک به دغدغه‌ها و مسائل و مشکلات موجود در حوزۀ آموزش زبان و ادبیات فارسی پرداختند.

نسرین پرویزی، در ادامۀ نشست، به فعالیت‌های فرهنگستان و گروه‌های پژوهشی آن اشاره کرد و در زمینۀ چگونگی واژه‌سازی و معادل‌یابی در گروه واژه‌گزینی توضیحاتی ارائه کرد. همچنین، وی لزوم ورود واژه‌های فرهنگستان را به کتاب‌های درسی یادآوری و تأکید کرد که مهم‌ترین عامل رواج واژه‌های جدید فارسی ورود آن‌ها به کتاب‌های درسی و مطرح شدن آن‌ها در رسانه‌های جمعی است.

دکتر مریم دانشگر، ضمن بیان اهداف گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، توضیح داد که در سال تحصیلی گذشته فرهنگستان آزمون مهارت‌‌های زبانی و ادبی (آمزا) را در هفت استان کشور، به‌عنوان نمونه، اجرا کرد. وی افزود: وضعیت فعلی آموزش زبان و ادبیات فارسی در استان خوزستان یکی از موانع جدی برای تحقق عدالت آموزشی در آنجاست. دکتر دانشگر در ادامه دربارۀ خبرنامۀ الکترونیکی گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی توضیحاتی داد و اشاره کرد که این خبرنامه ماهانه در وبگاه فرهنگستان قرار می‌گیرد. وی این خبرنامه را فضایی مناسب برای انتشار مقالات آموزشی و بیان پیشنهادها و نظرهای معلمان و مسئولان آموزش و پرورش کشور دانست.

در پایان نشست، به چند پرسش حاضران در جلسه پاسخ‌ داده شد و پیشنهاد شد کارگاه دیگری با موضوع واژه‌گزینی در استان خوزستان برگزار شود.

پیش از برگزاری نشست، میهمانان فرهنگستان از کتابخانۀ تخصصی و کتابخانۀ چاپ سنگی فرهنگستان بازدید کردند. دکتر ناهید بنی‌اقبال، ‌رئیس کتابخانه و میترا محبیان، کتابدار مسئول کتابخانه دربارۀ بخش‌های متنوع کتابخانه توضیحاتی ارائه کردند. دیدار با استاد محمد‌علی موحد، عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نیز یکی از جذاب‌ترین بخش‌های بازدید از کتابخانه بود.